مطالبه وجه
هنگامی که یک شخص وجه و یا وجوهی را از شخص دیگری طلب داشته باشد و بدهکار از پرداخت بدهی خودداری نماید ، برای رسیدن به طلب خود می بایست اقدام قانونی در جهت مطالبه وجه انجام دهد. مطالبه وجه می تواند بر اساس چک ، سفته ، رسید ، فاکتور ، قرارداد و تعهد مالی ، فیش بانکی یا پرینت حساب و یا شهادت شهود باشد.
در خصوص فاکتور باید گفت که فاکتور می بایست به امضاء بدهکار رسیده باشد. چرا که فاکتور فاقد امضاء یا اثر انگشت بدهکار ، نمی تواند مثبت بدهی باشد مگر در کنار دلیل یا قراین و امارات دیگر .
در خصوص وجوهی که بابت قرض دادن به حساب بدهکار واریز شده ، علاوه بر فیش بانکی و یا پرینت حساب بهتر است که دلیلی وجود داشته باشد که نشان دهد وجه و یا وجوه واریزی بابت قرض بوده است .
روش های مطالبه وجه
ارسال اظهار نامه
اگرچه ارسال اظهارنامه در خصوص موضوعات فوق اجباری نیست ولیکن هرکس می تواند قبل از تقدیم دادخواست ، حق خود را به وسیله اظهار نامه از دیگری مطالبه نماید مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هر کس حق دارد اظهارتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند ضمن اظهار نامه به طرف ابلاغ نماید .
با ارسال و ابلاغ اظهار نامه ، بدهکار متوجه این موضوع خواهد شد که طلبکار در مطالبه طلب خود جدی است و حتماً برای مطالبه وجه مبادرت به تقدیم دادخواست خواهد نمود. ارسال اظهارنامه بیشتر در موردی می تواند موثر باشد که طلبکار بداند که با ارسال اظهار نامه ، احتمال زیادی در پرداخت بدهی از سوی بدهکار وجود دارد ولیکن ارسال اظهار نامه ممکن است همیشه کارساز نباشد و چه بسا باعث شود که طرف مقابل آدرس خود را تغییر دهد یا اموال خود را مخفی و یا از دسترس خارج نماید. بنابراین در استفاده از اظهار نامه می بایست دقت بیشتری را مبذول داشت و در این خصوص بهتر است که به وکیل دادگستری مراجعه و مشاوره حقوقی نمود که این کار دو مزیت در پی خواهد داشت یکی اینکه مشخص می شود با توجه به اوضاع و احوال قضیه آیا به صلاح می باشد که اظهارنامه ارسال نمود یا خیر ؟ و دیگر اینکه در صورت صلاح دید برای ارسال اظهار نامه ، وکیل دادگستری متنی مناسب برای آن تهیه و تنظیم نماید . پس از تهیه متن اظهارنامه می بایست به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و متن اظهارنامه ای که تهیه نموده اید را به متصدی مربوطه داده تا آن متن را در سیستم دفتر خدمات الکترونیک قضایی تایپ ، وارد و ثبت نماید .
دادخواست مطالبه وجه
پس از ابلاغ اظهارنامه به طرف مقابل ، چنانچه پاسخی داده باشد یا نه ، می توان با تنظیم دادخواست مناسب دعوی مطالبه وجه خود را مطرح نمود. برای این منظور نیز می توان برای مشاوره و تنظیم متن دادخواست مناسب به وکیل دادگستری مراجعه نمود و پس از تهیه متن دادخواست مناسب به دفتر خدمات الکترنیک قضایی مراجعه نموده و متن دادخواست مطالبه وجه را به متصدی مربوطه داده تا آنرا در سیستم دفتر خدمات تایپ ، وارد و ثبت نماید .
هنگام مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی برای ثبت دادخواست می بایست اصول مستندات ، اصل کارت ملی و همچنین کارت عابر بانک خود را نیز جهت پرداخت هزینه دادرسی و هزینه ثبت دادخواست به همراه داشت. چنانچه قبلاً درسامانه ثنا یا سامانه ابلاغ الکترونیکی ثبت نام نشده باشد ، با توجه به اینکه ثبت نام آن الزامی است ، در دفتر خدمات الکترونیک قضایی اینکار نیز انجام خواهد شد .
پس از ثبت دادخواست مطالبه وجه ، پرونده به صورت الکترونیکی به مرجع قضایی ارسال و ارجاع خواهد شد. در این صورت پس از مدت کوتاهی از ثبت دادخواست پیامکی حاوی شماره پرونده به تلفن همراه ارسال خواهد شد و طی آن اعلام می شود که پرونده جهت رسیدگی به کدام مرجع ارسال شده است .
دادخواست هایی که مبلغ خواسته آنها یعنی مبلغی که مورد مطالبه قرار گرفته بیش از بیست میلیون تومان باشد جهت رسیدگی به دادگاه مربوطه ارجاع می شود. چنانچه مبلغ خواسته بیست میلیون تومان و یا کمتر باشد ، دادخواست جهت رسیدگی به شورای حل اختلاف مربوطه ارجاع خواهد شد .
خواسته های مرتبط با خواسته اصلی
در دادخواست علاوه بر مطالبه وجه چه خواسته های دیگری را می توان مطرح نمود ؟ علاوه بر خواسته اصلی که همان مطالبه وجه می باشد می توان خسارات دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه را نیز مطالبه نمود و به منظور توقیف اموال ، تقاضای صدور قرار تأمین خواسته را نیز نمود. صدور قرار تأمین خواسته در دادگاه یا شورای حل اختلاف منوط به تودیع خسارت احتمالی است مگر اینکه خواسته مستند به سند رسمی باشد و یا خواسته مستند به چک و سفته باشد و شرایط صدور قرار تأمین خواسته را بدون پرداخت خسارت احتمالی داشته باشد در غیر این صورت برای صدور قرار تأمین خواسته نیاز به تودیع خسارت احتمالی از سوی خواهان می باشد. در دفتر خدمات الکترونیک قضایی هنگام ثبت دادخواست که طی آن تقاضای صدور قرار تأمین خواسته نیز شده باشد ، نیاز به پرداخت خسارات احتمالی نیست بلکه ایداع خسارت احتمالی پس از صدور دستور دادگاه یا شورای حل اختلافی است که پرونده به آن ارجاع شده است .
3 – مطالبه وجه چک : علاوه بر اینکه وجه چک را می توان از روش فوق مطالبه نمود و تقاضای محکومیت خوانده را نمود. وجه چک می تواند به دو روش دیگر نیز مطالبه شود. یکی از طریق تقاضای صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک و حق الوکاله وکیل طبق تعرفه قانونی است بدون اینکه نیاز به صدور حکم از دادگاه یا شورای حل اختلاف باشد. این دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و جهت رسیدگی به دادگاه صالح ارجاع می شود. دادگاه مکلف است در صورت وجود شرایط زیر حسب مورد علیه صاحب حساب ، صادر کننده یا هر دو اجرائیه صادر نماید و این شرایط عبارتند از : یک ـ در صورتی که در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد. دو ـ در صورتیکه در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است. سه ـ در صورتیکه گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت طبق ماده (14) قانون صدور چک و تبصره‌های آن صادر نشده باشد.
پس از ابلاغ اجرائیه صادرکننده مکلف است ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه، بدهی خود را بپردازد، یا با موافقت دارنده چک ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم را میسر کند؛ در غیر این صورت حسب درخواست دارنده چک ، اجرای احکام دادگستری، اجرائیه را طبق قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1394/3/23 به مورد اجراء گذاشته و نسبت به استیفای مبالغ مذکور اقدام می‌نماید. اگر صادرکننده یا قائم مقام قانونی او دعاوی مانند مشروط یا بابت تضمین بودن چک یا تحصیل چک از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا دیگر جرائم در مراجع قضائی اقامه کند، اقامه دعوی مانع از جریان عملیات اجرائی نخواهد شد؛ مگر در مواردی که مرجع قضائی ظن قوی پیدا کند یا از اجرای سند مذکور ضرر جبران ناپذیر وارد شود که در این صورت با أخذ تأمین مناسب، قرار توقف عملیات اجرایی صادر می نماید. در صورتی که دلیل ارائه شده مستند به سند رسمی باشد یا اینکه صادرکننده یا قائم مقام قانونی مدعی مفقود شدن چک بوده و مرجع قضائی دلایل ارائه شده را قابل قبول بداند، توقف عملیات اجرائی بدون أخذ تأمین صادر خواهد شد. به دعاوی مذکور خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد.روش دیگر مطالبه وجه چک از طریق تقاضای صدور اجراییه در اداره اجرای اسناد رسمی است و برای مطالبه وجه چک از این روش ، توقیف اموال بدهکار در صورت موجود بودن اموال و ممنوع الخروج نمودن بدهکار میسر می باشد.
