اسباب تملک

تملک از روش های زیر حاصل می شود :

1 – با احیاء اراضی موات و حیازت اشیاء مباحه :

احیاء اراضی موات : یعنی اراضی که مالک ندارد و معطل افتاده و آبادی و کشت و زرع در آنها نمی شود را بوسیله عملیاتی که در عرف آباد کردن محسوب می شود ، قابل استفاده نمایند مانند زراعت و درختکاری و ساختن بنا و . . . و چناچه کسی اراضی موات و مباحه را به قصد تملک ، احیاء نماید مالک آن خواهد شد البته احیا کننده باید قوانین دیگر مربوط به این موضوع را از هر حیث رعایت نماید .

حیازت اشیاء مباحه یا حیازت مباحات : منظور از حیازت بدست آوردن و تصرف و وضع ید یا مهیا کردن وسایل تصرف و استیلا است و مباحات اموال و اشیایی است که مالک خاصی ندارد لذا هر کسی مال مباحی را با رعایت قوانین مربوطه حیازت کند و بدست آورد مالک آن می شود .

2 – به وسیله عقود و تعهدات : عقود جمع عقد می باشد و عقد عبارتست از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول و توافق آنها باشد ، عقود و معاملات فقط درباره طرفین معامله و قائم مقام قانونی آنها موثر است مگر اینکه در موقع عقد خلاف آن تصریح شده باشد یا خلاف آن ثابت شود و ممکن است در ضمن معامله ای که شخصی برای خود می کند تعهدی هم به نفع شخص ثالثی بنماید ، سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد اجازه محسوب نمی شود .

تعهد اثری است که از انعقاد عقد بوجود می آید بطوریکه اثر عقد بیع ، انتقال مالکیت مبیع به خریدار و انتقال مالکیت ثمن به فروشنده است .

3 – به وسیله أخذ به شفعه : هرگاه مال غیر منقول قابل تقسیمی بین دو نفر مشترک باشد و یکی از دو شریک حصه خود را به قصد بیع به شخص ثالثی منتقل کند ، شریک دیگر حق دارد قیمتی را که مشتری داده است به او بدهد و حصه مبیعه را تملک کند ، این حق را حق شفعه و صاحب آن را شفیع می گویند .

4 – به ارث : ارث به موت حقیقی یا موت فرضی مورث ( متوفی ) تحقق پیدا می کند و شرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی ( جنینی ) باشد در صورتی ارث می برد که نطفه او حین الموت ( در زمان فوت ) منعقد بوده و زنده هم متولد شود اگر چه فوراً پس از تولد بمیرد .

مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی شود مگر پس از اداء حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته است .

یکی از موانع ارث قتل است و اگر کسی مورث خود را عمداً بکشد از ارث او ممنوع می شود اعم از اینکه قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفرداً باشد یا به شرکت دیگری .