دستورالعمل تشکیل پرونده شخصیت متھم

شماره ۹۰۰۰/٨٢٩٠٢/۱۰۰       ۱۳۹۸/۶/۲۶

دستورالعمل تشکیل پرونده شخصیت متھم

با عنایت به مواد ٢٠٣ و ٢٨۶ قانون آیین دادرسی کیفری و نظر به اھمیت شناخت ابعاد شخصیتی و وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی متھمان، به ویژه اطفال و نوجوانان و کاربرد اطلاعات شخصیتی آنان در فرایند رسیدگی قضایی اعم از تحقیقات مقدماتی، دادرسی، صدور و اجرای حکم و تأثیر آن بر اتخاذ تصمیمات قضایی و اجرای عدالت کیفری، “دستورالعمل تشکیل پرونده شخصیت متھم” به شرح مواد آتی است.

ماده١ـ معانی اصطلاحات و واژه ھای به کار رفته در این دستورالعمل به شرح زیر است:

الف ـ قانون آیین دادرسی کیفری: قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب ١٣٩٢ با اصلاحات و الحاقات بعدی؛

ب ـ قانون مجازات اسلامی: قانون مجازات اسلامی، مصوب ١٣٩٢؛

پ ـ پرونده شخصیت: پرونده ای مشتمل بر اطلاعات شخصی متھم از قبیل سوابق فردی، خانوادگی، اجتماعی، تحصیلی و وضعیت شغلی، اقتصادی، پزشکی و روان پزشکی و ھمچنین سوابق کیفری است که بر اساس مواد ٢٠٣ و ٢٨۶ قانون آیین دادرسی کیفری و ضوابط این دستورالعمل به منظور استفاده در اتخاذ تصمیم مناسب قضایی در کنار پرونده قضایی تشکیل می شود.

ت ـ گزارش مددکار اجتماعی: قسمتی از پرونده شخصیت است که شامل اطلاعات مربوط به مشخصات فردی، وضعیت و سوابق خانوادگی، اقتصادی، فرھنگی و اجتماعی متھم می باشد.

ث ـ گزارش پزشکی و روان پزشکی: قسمتی از پرونده شخصیت است که شامل اطلاعات مربوط به سوابق و نتایج معاینات و بررسی ھای پزشکی و روان پزشکی متھم می باشد.

ج ـ پرسشنامه ھا: پرسشنامه ھایی که ضمیمه این دستورالعمل است.

چ ـ سامانه: بستری است که بر روی شبکه الکترونیکی داخلی سمپ استقرار دارد و اطلاعات مربوط به سوابق خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، روحی و روانی متھمان توسط مقامات ذی صلاح در آن مبادله می شود.

ماده٢ـ تشکیل پرونده شخصیت در مورد متھمان زیر با رعایت ضوابط این دستورالعمل الزامی است:

الف ـ متھمان به ارتکاب جرایم دارای مجازات قانونی سلب حیات، قطع عضو و حبس ابد؛

ب ـ متھمان به ارتکاب جرایم تعزیری درجه چھار و بالاتر؛

پ ـ متھمان به ارتکاب جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان ثلث دیه کامل مجنی علیه یا بیش از آن؛

ت ـ اطفال و نوجوانان متھم به ارتکاب جرایم تعزیری درجه شش و بالاتر.

ماده٣ـ در اجرای ماده ۴٨۶ قانون آیین دادرسی کیفری، در حوزه قضایی ھر شھرستان واحد مددکاری اجتماعی زیر نظر رییس حوزه قضایی تشکیل می شود.

تبصره ـ در دادگاه عمومی بخش، تشکیل پرونده شخصیت به عھده مددکار، کارکنان و یا کارشناسانی است که رییس حوزه قضایی این وظیفه را به آنان محول می کند.

ماده۴ـ پرونده شخصیت در مرحله تحقیقات مقدماتی، حسب مورد به دستور بازپرس یا دیگر مقامات قضایی که تحقیقات مقدماتی را انجام می دھند، تشکیل می شود.

ماده۵ ـ پرونده شخصیت در مورد متھمانی تشکیل می شود که برابر ماده ١٩۵ قانون آیین دادرسی کیفری، اتھام به آنان تفھیم شده و دلایل کافی برای توجه اتھام به آنان وجود داشته باشد.

ماده۶ ـ پرونده شخصیت متناسب با نوع اتھام، برای متھمان به ارتکاب جرایم دارای مجازات قانونی سلب حیات، قطع عضو و حبس ابد و یا مجازات تعزیری درجه١ و ٢ به صورت تفصیلی (به تفکیک بزرگسالان، اطفال و نوجوانان) و برای سایر متھمان به صورت اجمالی به شرح پرسشنامه ھای پیوست تشکیل می شود.

تبصره ـ ھرگونه اصلاح یا تغییر در پرسش نامه ھا با پیشنھاد معاونت راھبردی پس از کسب نظر مراجع ذی ربط و تصویب معاون اول قوه قضاییه خواھد بود.

ماده٧ـ واحد مددکاری اجتماعی مکلف است پس از وصول دستور مقام قضایی نسبت به تشکیل پرونده شخصیت در سامانه اقدام کند و حداکثر ظرف بیست روز و در پرونده ھای زندانی دار حداکثر ظرف ده روز مراتب را به بازپرس یا دیگر مقامات قضایی مربوط اعلام کند.

تبصره١ـ در جرایمی که مستقیماً در دادگاه مطرح می شود، پرونده شخصیت به دستور قاضی دادگاه توسط واحد مددکاری اجتماعی محل استقرار ھمان دادگاه تشکیل می گردد. در صورت عدم تشکیل واحد فوق، واحد مددکاری اجتماعی مستقر در دادسرا حسب دستور دادگاه نسبت به تشکیل پرونده شخصیت اقدام می کند.

تبصره٢ـ پرونده شخصیت باید حسب مورد در دادسرا پیش از صدور قرار جلب به دادرسی و در دادگاه پیش از پایان تحقیقات مقدماتی تکمیل شود. عدم تکمیل پرونده شخصیت در مواعد مذکور، مانع ادامه اقدامات قضایی نیست.

تبصره٣ـ در صورتی که متھم در زندان یا دیگر مؤسسات کیفری نگھداری شود، امکان دسترسی واحد مددکاری اجتماعی به اطلاعات مربوط به شخصیت وی از طریق سامانه فراھم می شود.

ماده ٨ ـ مصاحبه با متھم و معاینه وی برای تشکیل پرونده شخصیت در واحد مددکاری مربوط و پزشکی قانونی انجام می شود.در صورت ضرورت، مصاحبه و یا معاینه در محل دیگری از قبیل زندان و یا کانون اصلاح و تربیت نیز بلامانع است.

ماده٩ـ وظایف واحد مددکاری اجتماعی در خصوص تشکیل و تکمیل پرونده شخصیت به ترتیب زیر است:

الفـ مصاحبه با متھم و درج اطلاعات لازم در پرسشنامه ھا؛

ب ـ انجام استعلام ھای ضروری در مورد وضعیت مادی، خانوادگی و اجتماعی متھم؛

پ ـ معرفی متھم به پزشک معتمد (مورد تأیید پزشکی قانونی) به منظور انجام معاینات، آزمایش ھای پزشکی، روان پزشکی، مصاحبه و در صورت لزوم انجام آزمون ھای روان شناختی و اخذ پاسخ، طبق ضوابط و مقررات تعیین شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور؛

ت ـ تحقیق محلی پس از موافقت مقامات قضایی مسؤول تحقیقات مقدماتی؛ در صورتی که انجام این امر برای شناسایی سوابق و وضعیت اجتماعی متھم ضروری باشد، با رعایت مقررات مربوط؛

ث ـ تنظیم نھایی گزارش پرونده شخصیت و درج آن در سامانه.

ماده١٠ـ گزارش مددکار اجتماعی باید با رعایت امانت، بی طرفی، حفظ حریم خصوصی و به طور شفاف و روشن تھیه شود.

ماده١١ـ در صورتی که به نظر مقام قضایی، اطلاعات پرونده ناقص باشد یا در فرایند رسیدگی تکمیل آن ضروری باشد، واحد مددکاری اجتماعی مکلف است ظرف مھلت تعیین شده توسط مقام قضایی، مطابق دستور نسبت به تکمیل اطلاعات مورد نیاز اقدام کند.

ماده١٢ـ برای ھر متھم موضوع این دستورالعمل یک پرونده شخصیت تشکیل می شود و در صورت وجود پرونده شخصیت اطلاعات تکمیلی به سوابق موجود، افزوده خواھد شد.

ماده١٣ـ سازمان پزشکی قانونی کشور مکلف است ضوابط و نحوه ارجاع متھمان به پزشک مورد تأیید خود را برای اظھارنظر و تکمیل پرونده شخصیت به واحدھای قضایی اعلام نماید. پزشک معتمد در صورت ارجاع، مکلف است نسبت به تھیه گزارش پزشکی و روان پزشکی بر اساس ضوابط دستورالعمل اقدام کند.

تبصره١ـ پزشک معتمد در صورت ضرورت حسب مورد، مشاوره ھای تخصصی، روان پزشکی و آزمون ھای روان شناختی یا اقدامات پاراکلینیکی لازم را درخواست می نماید یا لزوم انجام آن را در گزارش خود قید می کند.

تبصره٢ـ پزشک معتمد ھیچگونه مسؤولیت درمانی در مورد متھمان بیمار ندارد، ولی می تواند وجود بیماری مسری، صعب العلاج، موانع جسمی برای اجرای مجازات احتمالی حبس یا شلاق و توصیه ھای لازم درمانی و بھداشتی را اعلام نماید تا مورد توجه قضات، ضابطان یا مسؤولان زندانھا و مؤسسات کیفری قرار گیرد.

ماده١۴ـ قضات در مراحل مختلف تحقیق، دادرسی و اجرا به خصوص در موارد زیر با استناد به پرونده شخصیت اتخاذ تصمیم می نمایند:

الف ـ قرارھایی مانند ترک تعقیب، تعلیق تعقیب، بایگانی کردن پرونده و ارجاع به میانجیگری که تحقیقات با صدور آن ھا متوقف می شود؛

ب ـ قرارھای تأمین کیفری و نظارت قضایی که مطابق ماده٢۵٠ قانون آیین دادرسی کیفری باید با سابقه متھم، وضعیت روحی و جسمی، سن، شغل، جنس، شخصیت و حیثیت او متناسب باشد؛

پ ـ صدور حکم و تعیین نوع مجازات به خصوص تعیین مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی متناسب برای اطفال و نوجوانان، موضوع فصل دھم از بخش دوم قانون مجازات اسلامی؛

ت ـ استفاده از مقررات تخفیف (تقلیل یا تبدیل) یا تشدید مجازات؛

ث ـ اعمال و متناسب سازی مجازات ھای جایگزین حبس با وضعیت محکوم علیه؛

ج ـ استفاده از نھادھای ارفاقی مانند تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، صدور حکم آزادی مشروط، نظام نیمه آزادی و پیشنھاد عفو؛

چ ـ اعمال ماده ٩١ قانون مجازات اسلامی در جرایم موجب حد یا قصاص ارتکابی توسط افراد بالغ کمتر از ھجده سال؛

ح ـ سایر مواردی که به موجب قانون، اقتضای اتخاذ تصمیم مستلزم در نظرگرفتن وضعیت متھم است.

ماده١۵ـ در پرونده ھای موضوع این دستورالعمل، قاضی صادرکننده رأی موظف است در متن رأی به دلایل و مندرجات پرونده شخصیت

استناد و در صورت عدم پذیرش، دلایل آن را ذکر نماید و میزان و نوع مجازات را با عنایت به مقررات ذیل ماده ١٨ قانون مجازات اسلامی در تطبیق با وضعیت متھم به طور مستدل و مستند توجیه کند.

ماده١۶ـ محتویات پرونده شخصیت، محرمانه است و افشاء محتویات آن جز توسط متھم موضوع پرونده ممنوع است.

ماده١٧ـ اگر متھم یا وکیل وی به محتوای پرونده شخصیت اعتراضی داشته باشند از تاریخ اطلاع دو روز فرصت دارند تا اعتراض خود را مستند به مدارک و شواھد به صورت کتبی به مقام قضایی اعلام نمایند. درصورت ارجاع مقام قضایی، واحد مددکاری موظف است ظرف پنج روز نسبت به بررسی موارد اعتراض و تنظیم گزارش نھایی بر اساس دستور اقدام کند.

ماده١٨ـ معاونت ھای راھبردی و منابع انسانی قوه قضاییه مکلفند نسبت به ایجاد تشکیلات، جذب و آموزش نیروی انسانی مورد نیاز برای اجرای مقررات موضوع مواد ۴٨۶ و ۴٨٧ قانون آیین دادرسی کیفری اقدام نمایند.

ماده ١٩ـ سازمان پزشکی قانونی موظف است متناسب با نیاز، تمھیدات لازم از قبیل ساختار و نیروی انسانی را برای ایفای وظایف مرتبط با تشکیل پرونده شخصیت فراھم نماید.

تبصره ـ سازمان پزشکی قانونی کشور مجاز است بخشی از خدمات مندرج در این دستورالعمل را پس از تأیید رییس قوه قضاییه، با حق نظارت به واحد داد پزشک واگذار نماید.

ماده٢٠ـ پرونده شخصیت، پیوست پرونده اتھامی (قضایی) است و باید در کلیه موارد، ھمراه آن به مراجع صالح ارسال شود، تا مورد مطالعه و استناد قرار گیرد.

تبصره ـ تشکیل پرونده شخصیت به صورت الکترونیکی بلامانع است.

ماده٢١ـ مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این دستورالعمل، سامانه متناسب با تشکیل پرونده شخصیت، بانک اطلاعاتی و سامانه ارتباطی مشتمل بر امکان تبادل اطلاعات بین مراجع قضایی و واحد مددکاری و مراجع دولتی و عمومی مرتبط را فراھم نماید و ھمچنین فھرست خدمات عمومی را طراحی و در واحدھای مددکاری اجتماعی راه اندازی نماید.

تبصره ـ متھم در خصوص پرونده شخصیت خود و وکیل در خصوص پرونده شخصیت موکل حق دسترسی خواھند داشت.

ماده٢٢ـ رؤسای کل دادگستری مکلفند زمینه اجرای این دستورالعمل را در کلیه حوزه ھای قضایی فراھم و ضمن نظارت بر حسن اجرا، گزارش آن را به معاون اول قوه قضاییه ارائه نمایند.

ماده٢٣ ـ اعتبارات مورد نیاز اجرای این آیین نامه از محل ردیف مستقل بودجه ای است که مطابق موضوع ماده ۵۶٧ قانون آیین دادرسی کیفری ایجاد می شود.

ماده٢۴ـ این دستورالعمل مشتمل بر ٢۴ ماده و ١٠ تبصره به انضمام پنج پرسشنامه در تاریخ ١٣٩٨/۶/٢۴ به تصویب رییس قوه قضاییه رسید و از تاریخ ابلاغ، لازم الاجرا می باشد.

رییس قوه قضاییه ـ سیدابراھیم رئیسی

{jcomments off}